Aandeelhouders Eneco bezint eer ge begint

Publiek belang Eneco leeft

Woudenberg, 27 augustus 2017

Op dinsdag 15 augustus publiceerde ik mijn column “Alles op groen, alles op Eneco”. De boodschap van deze column is dat Eneco in publieke handen moet blijven. De woensdagavond erop stuurde mijn oud-collega Tom Sloots, nadat hij mijn column had gelezen, me een whatsapp-bericht met het idee om een crowdfundactie te starten om Eneco in publieke handen dan wel in handen van het publiek te houden.

Ik heb hier letterlijk een nachtje over moeten slapen. Eneco is veel waard; schattingen variëren tussen de 2,5 en 3 miljard euro. Zoveel geld ophalen met crowdfunding is niet eerder vertoond en zal waarschijnlijk ook nooit lukken voor één project. Zeker niet wanneer je je realiseert dat wij met ons eigen crowdfundingplatform in vijf jaar tijd pas 6 miljoen hebben opgehaald voor 41 projecten. Het risico dat wij niet serieus worden genomen en daarmee onze goede naam te grabbel gooien, is dus groot en een goede afweging om dit te gaan doen, is heel belangrijk.

Enkele telefoontjes naar verschillende bankiers en financieel adviseurs leerde echter dat de overname van Eneco goed te financieren is. Eneco heeft een balanstotaal van 4,5 miljard euro met 2,8 miljard eigen vermogen en nog geen 450 miljoen bancaire leningen. De conclusie van de financieel experts was al snel dat er zeker 2 miljard euro geleend kan worden bij banken om Eneco over te nemen. Het via crowdfunding op te halen bedrag wordt daardoor veel lager en lijkt niet meer schier onmogelijk.

Vervolgens hebben wij op donderdag het plan uitgewerkt en een van de woordvoerders van Eneco geïnformeerd om te voorkomen dat zij zouden worden overvallen door het idee. We hadden het idee om op maandagochtend live te gaan met het project. Een tweet op vrijdagmiddag aan Jan Rotmans over een soortgelijk idee, die gelukkig door onze online marketeer Ilse werd opgepikt, bracht alles echter in een versnelling. Ik heb zelf meteen met Energeia, hét nieuwsbureau voor de energiemarkt, contact opgenomen om hen te informeren over ons idee en aan het einde van de middag hebben we de actie gelanceerd en een persbericht uitgebracht.

Inmiddels zijn we ruim een week verder, hebben we meer dan 1.600 deelnemers en staat de teller op 17,5 miljoen euro; een fantastisch resultaat. Over aandacht hebben we niet te klagen: op vrijdag een groot artikel van Energeia, zaterdag stonden we zelfs op Nu.nl. Inmiddels hebben bijna alle landelijke kranten wel aandacht aan de actie besteed en zijn we zowel bij BNR als bij de Nieuwsshow van Radio 1 live in de uitzending geweest.

Nog veel mooier is het feit dat de gemeente Amstelveen nu als eerste gemeente heeft laten weten de aandelen Eneco niet te willen verkopen. Wethouder Raat (VVD nota bene) vindt energie van dusdanig strategisch belang dat Eneco beter af is met de overheid als aandeelhouder. Daarbij komt dat Amstelveen het geld uit de verkoop niet nodig heeft én jaarlijks dividend krijgt uitgekeerd vanuit het aandeelhouderschap Eneco.

Wij zijn het volledig eens met wethouder Raat en wij hopen dat veel andere gemeentelijke aandeelhouders van Eneco het voorbeeld van Amstelveen volgen. Eneco moet namelijk in publieke handen blijven: de verkopen van Nuon en Essent laten ons zien waarom.

Essent

Essent was in 2007 marktleider in Nederland op het gebied van de levering van duurzame energie en hoofdsponsor van WNF Nederland. In 2005 produceerde Essent zelfs 45% van alle Nederlandse duurzame energie (bron).

De helft hiervan bestond toen al uit het bijstoken van biomassa in de elektriciteitscentrales, het stokpaardje van minister Kamp om invulling te geven aan de doelstellingen van het Energieakkoord. In de Amercentrale werd in 2006 al 400.000 ton aan houtpellets bijgestookt. Blijkbaar was dit toen al rendabel maar desondanks is in 2016 nog eens 3,5 miljard subsidie verstrekt om dit ‘mogelijk te maken’.

In 2009, het jaar van de overname van Essent door RWE, produceerde Essent nog 2,9 TWh aan groene stroom. In 2013 produceerde Essent nog maar 1,8 TWh aan groene stroom, een afname van 38% (bron)!

In 2006 produceerde Essent nog 165 GWh groene stroom met de bio-energiecentrale in Cuijk. Klinkt bekend? Dit is de centrale die Essent in begin 2010 en enkele maanden na de overname door RWE stillegde omdat ie ‘economisch onrendabel’ was geworden. In 2012 is de centrale weer opgestart en medio 2015 heeft Essent/RWE de bio-energiecentrale verkocht.

Na de overname door RWE is Essent ook afgestapt van de (duurzame) warmtelevering. De kleinschalige warmteprojecten zijn verkocht aan Eteck, de grootschalige warmtenetten aan Ennatuurlijk.

Op het gebied van innovatie is Essent niet echt een speler van formaat. Beter gezegd: echt niet. De enige ‘innovatie’ waar ik Essent op heb kunnen betrappen, is het leveren van de Nest aan een aantal van haar klanten.

Nuon

In 2009, het jaar van de overname van Nuon door Vattenfall, had Nuon 368 MW aan duurzaam opgesteld vermogen (bron), waarvan een deel in het buitenland, een was de duurzame energieproductie 1.367 GWh. In 2015 produceerde Nuon in Nederland nog 776.710 MWh (0,776 GWh) aan groene stroom in Nederland, een afname van 43%!

Na de overname door Vattenfall is Nuon ook deels afgestapt van de (duurzame) warmtelevering. De kleinschalige warmteprojecten zijn in 2015 verkocht aan Greenspread. Nuon heeft de grootschalige warmtenetten nog wel in bezit.

Op het gebied van innovatie is Nuon ook niet echt actief geweest. Nuon heeft een paar jaar geleden wel een hele leuke campagne gehad over het op afstand aansturen van je apparaten thuis om daarmee energie te besparen (en je partner te plagen). Recent is Nuon echter wel weer begonnen te innoveren, onder andere door nieuwe zonneparken op dezelfde aansluiting te plaatsen als haar bestaande windparken.

Eneco

Wanneer we kijken naar de ontwikkeling van Eneco de afgelopen jaren, zien we dat Eneco de afgelopen jaren gemiddeld 300 miljoen euro per jaar geïnvesteerd heeft in duurzame energieproductie. Dit heeft ertoe geleid dat het opgestelde duurzame vermogen sinds 2010 tot en met 2016 bijna is verdrievoudigd: van 400 MW in 2010 naar 1.100 MW in 2016.

Eneco heeft haar warmtenetten nog steeds in eigendom, zowel groot- als kleinschalig.

Op het gebied van innovaties in de energiemarkt is Eneco met afstand koploper en er zijn voorbeelden te over: de WarmteWinner, Luminext, Jedlix, Crowdnett en ga zo maar door. Eneco investeert ook in de grootste batterij van Europa.

En wat te denken van Toon? De Toon is een fraai voorbeeld van innovatie en tevens een voorbeeld van een innovatie waar andere energiebedrijven allang de handdoek in de ring zouden hebben gegooid omdat de uitrol veel langer duurt dan in eerste instantie verwacht werd. Eneco is echter gewoon door blijven gaan met de verdere ontwikkeling en uitrol van de Toon en boekt nu ook in het buitenland de eerste (verkoop)successen.

Publiek belang

De vergelijking tussen de ontwikkeling van Nuon en Essent na de overnames door respectievelijk Vattenfall en RWE en die van Eneco sinds Jeroen de Haas bestuursvoorzitter is geworden, toont duidelijk het publiek belang aan.

De overnames van Nuon en Essent hebben een negatief effect gehad op het realiseren van de Nederlandse klimaatdoelstellingen. Een negatieve! De duurzame energieopwekking van Nuon en Essent is sinds de overname gedaald met respectievelijk 38% en 43%. Beide partijen hebben tot nu toe nauwelijks bijdragen aan innovaties in de energiemarkt. Sterker nog: zowel Nuon als Essent faciliteren nog steeds de Regeling Verlaagd Tarief, ook wel bekend als de postcoderoosregeling, niet ondanks het feit dat deze als sinds 1 januari 2014 in werking is getreden als uitvloeisel van het Energieakkoord dat door beide partijen wél is ondertekend.

Hier staat tegenover de Eneco in publieke handen in de periode 2010 - 2016 haar duurzame energieproductie heeft verdrievoudigd, flink innoveert én om meer invulling aan de Regeling Verlaagd Tarief te geven de ZonneHub heeft opgericht waarmee ze nu al haar vierde project gaat realiseren.

Bezint eer ge begint

Aandeelhouders van Eneco denk nog eens goed na voordat jullie definitief besluiten de aandelen Eneco te verkopen. Garanties van kopende partijen over werkgelegenheid en duurzame doelstellingen zijn meestal tot aan de deur. De gemeente Rotterdam, de grootste aandeelhouder van Eneco, weet hier alles van dankzij de niet nagekomen afspraken over de CO2-opvang van de nieuwe kolencentrales op de Maasvlakte.

Dus bezint eer ge begint.