2016 wordt het jaar van de postcoderoos

11-12-2015 '} {seo_descr}

De Regeling Verlaagd Tarief (RVT) gaat in 2016 haar derde jaar in en tegelijkertijd treedt alweer de tweede grote aanpassing voor de postcoderoosprojecten in werking. In twee jaar tijd is de RVT fors verbeterd. De belangrijkste aanpassingen zijn de periode van zekerheid én de hoogte van de korting. Deze zijn van respectievelijk 10 naar 15 jaar en van € 0,075 per kWh naar € 0,09 per kWh (op Prinsjesdag, exclusief BTW) gegaan. Inmiddels is er in november zelfs een amendement aangenomen om een volledige vrijstelling op de energiebelasting te krijgen. Dit voorstel moet echter nog wel door de Eerste Kamer heen. Zekerheid over de aansluitingen en meer mogelijkheden voor ondernemers zijn eveneens belangrijke verbeteringen geweest.

Het verbeteren van de RVT is niet zonder reden: de ‘oogst’ aan postcoderoosprojecten is tot op heden beperkt gebleven tot:
• 34 aanvragen;
• 18 beschikkingen; en
• 13 afwijzingen / intrekkingen.

Op het moment van schrijven zijn er 3 aanvragen in behandeling en de gemiddelde doorlooptijd om een aanwijzing van de belastingdienst te krijgen, is één maand.

De meeste afwijzingen hebben volgens de belastingdienst plaatsgevonden in het eerste jaar van de regeling met als voornaamste redenen dat:
• het plan niet concreet genoeg was;
• er geen sprake was van een coöperatie; en
• er sprake was van een coöperatie met ondernemers.

Deze laatste reden is sinds 2015 niet meer van toepassing omdat ook dit onderdeel is aangepast.

Impuls

Bij de inwerkingtreding van de Regeling Verlaagd Tarief ging de belastingdienst uit van maximaal honderd aanwijzingen in 2014 en het uitblijven van succes heeft ervoor gezorgd dat de regeling in 2016 dus voor de tweede keer wordt aangepast.

In de toelichting van minister Kamp op de Nationale Energieverkenning 2015 die hij aan de Kamer stuurt, haalt hij de Regeling Verlaagd Tarief aan en schrijft minister Kamp letterlijk:

“In het Belastingplan 2016 is een verdere verlaging van het tarief in de energiebelasting voor lokaal duurzaam opgewekte energie opgenomen. Hiertoe heb ik samen met de staatssecretaris van Financiën besloten op basis van een voorstel van de voorzitter van de Borgingscommissie Energieakkoord. Afgesproken is dat de sector de komende jaren gaat werken aan kostenverlaging van projecten van energiecoöperaties en actief zijn achterban gaat motiveren om nieuwe projecten te starten. Om deze impuls vanuit de sector een stevige steun in de rug te geven stelt het kabinet voor om het fiscale voordeel te verhogen van € 0,075 per kWh naar € 0,09 per kWh. Op basis van informatie van partijen in de sector verwacht ik dat deze aanpak de komende twee jaar kan leiden tot omstreeks 175 nieuwe projecten.”

Het doorvoeren van de verhoging van de korting van € 0,075 per kWh naar € 0,09 per kWh moet volgens minister Kamp en ‘de sector’ de komende 2 jaar dus leiden tot 12 keer zoveel nieuwe projecten als er tot op heden een aanwijzing hebben gekregen. Het volledig vrijstellen van energiebelasting zal het rendement op de postcoderoosprojecten een behoorlijke boost geven.

De grote vraag is echter of de hoogte van de korting doorslaggevend is voor het welslagen van een postcoderoosproject

Gerealiseerde projecten

De belastingdienst heeft tot op heden 18 beschikkingen afgegeven. Van deze 18 beschikkingen heeft PolderPV (www.polderpv.nl) in alle gevallen weten te achterhalen wie de initiatiefnemers zijn. Van deze 18 projecten is iets meer dan de helft ontwikkeld door ‘commerciële’ partijen, te weten Zon op Nederland, Solar Green Point en Energie van Hollandsche Bodem, en de andere helft door lokale initiatieven zoals DE Ramplaan, Morgen Groene Energie of Lochem Energie. Met commerciële ontwikkelaar bedoel ik hier partijen die zelf geen lokale binding hebben maar zich richten op het zoveel mogelijk realiseren van projecten om hiermee geld te verdienen.

Volgens de opgave van PolderPV gaat het in totaal om 4.744 zonnepanelen ofwel 316 panelen per project. De mediaan van deze 18 projecten ligt met 204 panelen per project veel lager en dat komt vooral doordat het project met 1.350 zonnepanelen van DE Ramplaan het gemiddelde behoorlijk omhoog tilt.
De energiebedrijven waarmee wordt samengewerkt zijn vooral Greenchoice, Eneco en Qurrent en ook in deze volgorde. Greenchoice heeft op dit moment de meeste postcoderoosprojecten (7) in haar portefeuille en Eneco en Qurrent volgen op gepaste afstand.

Het aantal deelnemers varieert enorm per project, net als de prijs per paneel. Het laagste aantal deelnemers in een project is 11, het hoogste aantal 220. De prijzen per paneel variëren tussen de € 325,- en € 530,-. Hierbij moet opgemerkt worden dat het niet altijd duidelijk is of de paneelprijs in- of exclusief BTW is.
Bij twee van de projecten is echter nu al bekend dat zij geen gebruik maken van de Regeling Verlaagd Tarief maar van de SDE+ subsidie omdat die ook was aangevraagd en beschikt.

Potentieel

De commerciële ontwikkelaars laten een enorm potentieel zien op hun website en dan hebben we het niet alleen over de ontwikkelaars die al daadwerkelijk projecten gerealiseerd hebben.

Zon op Nederland meldt in oktober 2015 11 te ontwikkelen projecten op haar website en meldt met 9 projecten 1.440 zonnepanelen te gaan plaatsen.

Solar Green Point vermeldt op haar website 5 projecten waarvan er 2 specifiek als postcoderoosproject worden genoemd. Met deze twee projecten willen ze 1.220 zonnepanelen realiseren.

Energie van Hollandsche Bodem heeft 5 projecten online staan waarvan er 1 dus al een beschikking heeft. Van de overige 4 projecten, wordt van 3 vermeld dat men hiervoor in een postcoderoos moet wonen. Deze 3 projecten hebben samen een potentieel van 12.200 panelen volgens Energie van Hollandsche Bodem.

Zonsupport is een partij die ondersteunt in de administratieve ondersteuning van lokale coöperaties en zij melden met 4 projecten bezig te zijn waarvan er 1 al een beschikking heeft. De overige 3 projecten tellen samen 8.988 zonnepanelen. Zonsupport heeft, voor zover bekend, nog geen betrokkenheid bij gerealiseerde projecten.

De Duitse energiegigant E.On is ook bezig met de ontwikkeling van een zonnepark van 180 zonnepanelen in Tynaarlo. Wanneer het E.On lukt om dit park(je) succesvol te ontwikkelen, gaat zij op een ander perceel nog 4.400 zonnepanelen plaatsen. Op dit moment zijn er overigens pas 73 panelen 'verkocht'.

Er zijn dus al 20 projecten in ontwikkeling die nog geen beschikking hebben en samen naar ongeveer 28.500 panelen gaan. Het gemiddeld aantal zonnepanelen per project ligt voor de nieuw te ontwikkelen projecten met 1.421 zonnepanelen dus beduidend hoger dan bij de reeds gerealiseerde postcoderoosprojecten.
Ongetwijfeld zijn er nog veel meer partijen bezig met de ontwikkeling van postcoderoosprojecten maar zijn deze nog niet vindbaar op internet waardoor ze niet in deze inventarisatie zijn meegenomen. Het zou echter zomaar kunnen dat dit er al 130 zijn, want dit is gemiddeld 1 project per 3 gemeenten.

Business case

Wanneer we naar het projectrendement van een investering in zonnepanelen kijken die gebruik maakt van de verbeterde (10,067 cent per kWh) RVT, dan zien we dat een lid een rendement kan maken van 3,8% per jaar. Dit rendement is berekend op basis van de volgende uitgangspunten:
• 200 zonnepanelen van 260 Wp dus in totaal 52 kWp;
• Een gemiddelde opbrengst van 900 kWh per kWp;
• Een degradatie van de zonnepanelen van 0,7% per jaar;
• Een prijs van € 1,05 exclusief BTW per Wp;
• Een investering in een zuivere terugleveraansluiting van € 1.250,-
• Operationele kosten van 2% van de investering per jaar (dit is inclusief vervangen omvormers);
• Een elektriciteitsprijs van € 0,04 per kWh voor de coöperatie.

Er is in deze berekening rekening gehouden met gelijkblijvende energieprijzen én met gelijkblijvende kosten.

De prijs voor een zonnepaneel voor een lid komt uit op € 340,- inclusief BTW. Het jaarlijkse voordeel vanuit de Regeling Verlaagd Tarief begint op € 30,21 in jaar 1 en daalt naar € 27,19 in jaar 15.

Wanneer de coöperatie geen uitkering naar haar leden doet, is het rendement voor het lid dus 3,8%.

Op basis van het projectrendement, houdt de coöperatie € 1.755,- over in jaar 1 maar ook dit loopt door de degradatie ieder jaar af met € 13,-. Wanneer dit rendement volledig wordt uitgekeerd aan de leden, stijgt hun rendement van 3,8% naar 7,6%.  Wanneer er een energieprijsstijging van 2% per jaar wordt gehanteerd, iets dat voor de komende jaren in ieder geval zeker niet op zal gaan, én alles wordt uitgekeerd aan de leden, stijgt het rendement voor het lid naar 8,0%.

De kritische lezer zal hebben opgemerkt dat in dit voorbeeld nog geen rekening is gehouden met aanloopkosten in het project voor locatieonderzoek, juridische zaken, werving leden, etc. Ook deze kosten zullen terugverdiend moeten worden waardoor het rendement verder onder druk komt te staan.

Samenwerking energiebedrijf

Samenwerking met een energiebedrijf is cruciaal om de leden een goed rendement op hun investering te kunnen bieden wanneer gebruik wordt gemaakt van de RVT.

De reden is heel simpel: zelfs met de verhoging van € 0,075 per kWh naar € 0,1067 per kWh is het projectrendement minimaal wanneer rekening wordt gehouden met de ontwikkelkosten én met beheerkosten voor de coöperatie zelf. Wanneer de energiebelasting volledig wordt vrijgesteld, blijft er dan toch al een rendement over van zo’n 4% tot 5% en dat is al stukken beter dan het was.

Een coöperatie kan de inkomsten echter substantieel verhogen door goede afspraken te maken met een energiebedrijf waardoor de coöperatie feitelijk als wederverkoper voor het energiebedrijf gaat fungeren. Eerder werden al energiebedrijven als Eneco, Greenchoice en Qurrent genoemd maar ook anderen zijn hierin actief, zoals Delta, Huismerk Energie en Pure Energie van Raedthuys.

Vergoedingen voor de coöperatie kunnen variëren tussen € 25,- en € 50,- per klant per jaar en vaak is er een eerste, eenmalige aanbrengfee die varieert tussen de € 80,- en € 140,- per klant. Er zijn zelfs energiebedrijven die een paar honderd euro per klant willen betalen wanneer deze voor minimaal 3 jaar overstappen naar dat energiebedrijf en bij hen elektriciteit en gas gaan afnemen.

In aanvulling op de financiële vergoedingen kunnen een aantal energiebedrijven zoals Eneco, Delta, Greenchoice en Qurrent ook meehelpen bij de ontwikkeling van de projecten waardoor beginnersfouten kunnen worden voorkomen.

Doelstelling

De grote vraag is nu of er de komende 2 jaar 150 tot 175 projecten gerealiseerd gaan worden als gevolg van de verhoging van de korting. Persoonlijk denk ik niet dat de hoogte van de korting hierin doorslaggevend zal zijn. De crux zit erin de projecten goed te ontwikkelen. Ik denk echter wel dat het mogelijk moet zijn om de komende 2 jaar die projecten te realiseren, maar dat het niet makkelijk zal worden.

Veel lokale initiatieven zijn samenwerkingsverbanden van vrijwilligers met idealistische doelstellingen die vaak geen kennis van of ervaring met projectontwikkeling en de energiemarkt hebben. Hierdoor worden bij veel lokale duurzame-energie-projecten dezelfde beginnersfouten gemaakt waardoor projecten onnodig duur worden én een lange ontwikkeltijd kennen.

Het realiseren van de doelstellingen zal een stuk sneller gaan wanneer de lokale initiatieven samen gaan werken met de ‘commerciële’ ontwikkelaars of de energiebedrijven die ook ontwikkelen omdat de laatsten de ervaring, kennis en expertise in huis hebben om de projecten snel en professioneel te ontwikkelen en te realiseren.

In deze samenwerking zal echter wel een balans moeten worden gevonden om te voorkomen dat al het rendement in de zakken van deze ontwikkelaars verdwijnt en de leden nog steeds maar die 3,8% rendement maken ondanks al die goede afspraken met een energiebedrijf.

 

Achtergrond artikel DE Ramplaan

Op 24 september 2015 is Zonnecentrale Fablo-tennishal officieel in gebruik genomen. DE Ramplaan is een initiatief voor, van en door gedreven buurtbewoners in het Ramplaankwartier. De mensen achter DE Ramplaan spannen zich sinds 2011 in voor duurzame, goedkope en prijsvaste opgewekte energie in, door en voor de wijk.

Ontwikkeling DE Ramplaan

DE Ramplaan is als stichting begonnen en in april 2014 is een ook een coöperatie opgericht waarin het zonnepanelenproject is ondergebracht. Voor deze coöperatie is DE Ramplaan op zoek gegaan naar bestuursleden. Daarbij is goed gelet op de specifieke vaardigheden die voor het runnen van een energiecoöperatie van belang zijn, zoals techniek, financiën, communicatie en projectmanagement. De complexiteit van het project heeft uitgewezen dat deze verschillende disciplines ook echt nodig zijn.

Uitdagingen

De uitdagingen van het project hebben gezeten in het op één lijn krijgen van de verschillende stakeholders, waaronder niet in de laatste plaats de eigenaar van het pand waarop de zonnepanelen zijn gevestigd. Ook de leveranciersselectie (voor de zonnepanelen) heeft de nodige tijd en aandacht gekost. Het is lange tijd onzeker geweest wat de aansluiting voor het systeem zou gaan kosten doordat de Regeling Verlaagd Tarief voor de netbeheerders op dat moment ook nieuw was. De eerste indicaties van Liander, de netbeheerder, zaten tussen de 70 en 80 duizend euro. Vervolgens is onderzocht of het ook alleen met een Bruto Productie Meter zou kunnen en uiteindelijk is er een zuivere-terugleveraansluiting gerealiseerd voor minder dan 40 duizend euro. Al met al is DE Ramplaan bijna twee jaar bezig geweest met de realisatie van het zonnepanelenproject terwijl het verkrijgen van de aanwijzing bij de belastingdienst binnen een week was geregeld.

Samenwerking energiebedrijf

Voor de samenwerking met het energiebedrijf heeft DE Ramplaan gesproken met Greenchoice, Qurrent en Anode waarbij de keuze uiteindelijk voor Qurrent is gemaakt vanwege de flexibiliteit die Qurrent biedt. De werving van leden voor het project heeft ook de nodige voeten in aarde gehad. DE Ramplaan zit in het voormalige ‘NUON-netgebied’ waardoor NUON duidelijk de grootste energieleverancier is. Een aantal mensen heeft aangegeven niet mee te kunnen doen met het zonnepanelenproject omdat zij Winddelen hebben en klant zijn bij Greenchoice. In totaal zijn er ongeveer 220 leden overgestapt naar Qurrent.

Propositie
Het bijzondere aan de propositie van DE Ramplaan is dat de exploitatiekosten van het zonnepanelensysteem worden gedeeld door het aantal geproduceerde kilowatturen. Hierdoor betalen de leden de werkelijke kosten voor de geleverde kilowatturen in plaats van een aan een bepaalde energiemarkt-gerelateerde prijs waardoor de leden goedkoper uit zijn voor hun stroom.

DE Ramplaan is nog in afwachting van een schriftelijke bevestiging van de belastingdienst waarin wordt aangegeven dat de inleg voor de Zonnestroomdelen niet BTW belast is. In dat geval zal de ledeninleg (nu € 325,- per zonnestroomdeel) verlaagd kunnen worden hetgeen een positief effect zal hebben op het rendement van de investering in het Zonnestroomdeel.

Terug naar overzicht